આઝાદી

“આપણે ત્રણ રંગનાં ફૂલપાંદડાંથી તોરણ બનાવી શણગાર કરીશું.””મારા પપ્પાની ઇલેક્ટ્રિકની દુકાન છે. હું ત્રણ રંગની ઝબૂકઝબૂક થાય એવી લાઈટ લગાવીશ.”“મારી મમ્મી ત્રણ રંગની કેઈક બનાવી આપશે.” “આપણે ત્રણ રંગોથી રંગોળી બનાવીશું. મારી દીદી સરસ બનાવે છે. તો આપણે તેની મદદ લઈશું.””એ… હા, મેં મમ્મીને કહ્યું છે. કેસરી, સફેદ, લીલી સાડીઓ આપજે. એનાથી આખો શણગાર કરીશું. વચ્ચે ભૂરો દુપટ્ટો ગોળ ગોઠવી અશોકચક્ર બનાવીશું.”“હા, એ વાત બરાબર. મેં તો દેશભક્તિના ગીતો ભેગાં કર્યાં છે. “હા, તો તો આપણો જ નંબર આવશે.”“આહાહા..!”“અમે તો દેશભક્તોનો ફેન્સી ડ્રેસ પહેરીને પરેડ જેવું કરવાનું વિચાર્યું છે.”બધાં ગ્રુપમાં, ફોન પર, વોટ્સએપ પર બસ આ જ ચર્ચા ચાલતી હતી. એક શૈક્ષણિક સોસાયટીએ સ્પર્ધા યોજી હતી જેમાં બાળકો, વડીલો, શિક્ષકો કે નાગરિકો એમ કોઈપણ વ્યક્તિ ભાગ લઈ શકે. એકતા અને સ્વતંત્રતા વિશે લોકોમાં જાગરૂકતા લાવવા માટે, જે દેશભક્તો શહીદ થયા તેમને સ્મૃતિ અર્પણ કરવા માટે અને લોકોમાં દેશદાઝ વધે એ માટે આવી મોટી સ્પર્ધાનું આયોજન થયું હતું. સૌ કોઈ કેટલાય વખતથી આ તૈયારીમાં જોડાયેલા હતા. કંઈ ને કંઈ નવી રીતે સર્જનાત્મક કરીને દરેકને વિજેતા થવું હતું. હા, તૈયારી પણ નાનીસૂની ન હતી. સૌ બાળકો પોતપોતાના પોકેટમની વાપરવા અને વડીલો પણ ખર્ચો કરવા તૈયાર હતા. એક વાલીએ તો બહારની કમ્પાઉન્ડ વોલ ત્રણ રંગથી રંગાવવાનું પણ કહ્યું. એકે ત્રણ રંગોના ઘણા બધા ફુગ્ગા ઉડાડવાનું આયોજન કર્યું. વળી એકે ત્રણ રંગની જાજમ લાવીને બિછાવડાવી. વાલીઓ પણ એટલા જ ઉત્સાહમાં હતાં કે પોતાના દીકરાઓના ગ્રુપનું કે મિત્રમંડળનું જ નામ આવે. એક વાલીએ તો વળી ત્રણ રંગના ફુવારા લગાવ્યા હતા. એ દૃશ્ય પણ સુંદર લાગતું હતું. બધાને થતું હતું કે ૧૫મી ઓગસ્ટ રોજ હોય તો કેવી મજા પડે! જ્યારે પણ કોઈ ઉજવણી હોય ત્યારે દેવનું કારસ્તાન મોટું જ હોય. એ ભારે તોફાની, ભારે ખેપાની! કંઈપણ સારું થવા જતું હોય ત્યાં દેવ કશીક તો ગરબડ કરી જ નાંખે. આ વખતે તેને સૌએ ચેતવ્યો હતો. આચાર્યએ બોલાવીને તેને ચેતવણી આપી હતી કે, “ભલે તારાથી કંઈ ન થાય તો કંઈ નહીં, પરંતુ જે થાય છે તેમાં વિક્ષેપ ન કરતો, બગાડી ન નાખતો.” દેવે પણ પ્રોમિસ કર્યું હતું. દેવને શિક્ષકોએ અને વડીલોએ પણ સમજાવ્યો હતો કે, આ દેશભક્તિની ઉજવણી છે. આઝાદીની વાત છે. શિક્ષકો એવું ઈચ્છતા હતા કે, દેવ કશામાં ભાગ ન લે તો સારું. શિક્ષકોએ હર્ષ, આર્યન અને દેવાંશીની ટીમને દેવ પર નજર રાખવા માટે કહ્યું હતું. તે બીજું કંઈ ન કરે તો સારું, પણ કંઈ તોફાનની તૈયારી ન કરે!“પણ દેવ છે ક્યાં?”એકને ખબર હતી તેણે કહ્યું, “દેવ તો આગલા દિવસે ગરીબ છોકરાઓ પાસેથી ઝંડા ખેંચી લઈ ટ્રાફિક સિગ્નલ પર ઝંડા વેચતો હતો. વળી એણે એક ગાડીવાળા સાથે સારી એવી કચકચ પણ કરી હતી.” બધાને થયું કે, કાંઈ વાંધો નહીં. ભલે શાળા સંકૂલ બહાર જે કરે તે, એને પછી જોઈશું. હમણાં રહેવા દો. સૂતેલા સાપને જગાડવો નથી.આખરે ૧૫મી ઓગસ્ટ આવી. બધાએ પોતપોતાની કલા અને કૃતિઓ ખૂબ જ સુંદર રીતે પ્રસ્તુત કરી. સુંદર કાર્યક્રમ ચાલી રહ્યો હતો. ત્યાં સૌએ દેવને આવતો જોયો. સૌ સાવધ અને સજ્જ હતા કે, તે કોઈ તોફાન ન કરે, પરંતુ તે શાંતિથી આવીને બેસી ગયો. તમામ પ્રસ્તુતિઓ પૂરી થયા પછી શાંત બેઠેલા દેવને જોઈને સંચાલકે પૂછ્યું કે, “તારે કંઈ રજૂ કરવું છે? દેવે હા પાડી અને પાંચ મિનિટનો સમય માંગ્યો.થોડીવારે તે અને તેની ટીમ બહારથી આવી. તેમાં સંજુ, ઓમ અને હેલી હતાં, એટલું જ નહીં તેની સાથે બીજા બે છોકરા અને બે છોકરીઓ પણ હતી. સૌને નવાઈ લાગી. આટલી મોટી ટીમ! દેવે કહ્યું કે, આ ચાર છોકરાછોકરી ઝંડા વેચતાં હતાં. તેમની પાસેથી વધારે પૈસા આપી અમે બધા ઝંડા ખરીદી લીધા અને એ અમે વેચ્યા,એ બધા પૈસા પણ એમને જ આપી દીધા. દેવે એમને બતાવી કહ્યું કે, “આ ચારેયને ભણવું છે તો તમે સોસાયટીના બધા ગુરૂજનો છો તો તેમને માટે કોઈ વ્યવસ્થા કરી શકો તો… મારી ટીમના વાલીઓએ તેમને ચોપડીઓ, નોટબુકો અને ગણવેશનો ખર્ચ આપવાનું માથે લીધું છે.” સૌએ દેવને તાળીઓથી વધાવી લીધો અને સૌ આશ્ચર્યપૂર્વક દેવ સામે જોઈ રહ્યા.સ્વાભાવિક છે કે, દેવે જે કાર્ય કર્યું હતું તે ખરેખર ખૂબ ઉત્તમ હતું. દેવ ફરી બોલ્યો, “એક મિનિટ ઊભા રહો.”તે બહાર જઈને પંખીઓ પૂરેલાં ચાર પીંજરાં લઈ આવ્યો અને કહ્યું, “આમાં એક મારાં ઘરનું છે અને ત્રણ પીંજરા અમારા પૈસામાંથી ગઈકાલની શનિવારીમાથી ખરીદીને લાવ્યા છીએ. અમે સૌ ઇચ્છીએ છીએ કે, તમે સૌ આ પંખીઓને પીંજરામાંથી મુક્ત કરો.” દેવના માબાપની અને સૌની આંખોમાંથી હર્ષના અશ્રુ સરી પડ્યાં.આ આઝાદીના પ્રતિક રૂપે પંખીઓને આઝાદ કરવાનો વિચાર દેવનો હતો. પરંતુ દેવની મમ્મીએ કહ્યું કે, “આ પંખીઓ બહારના વાતાવરણથી ટેવાયાં નથી. કદાચ તેમની પાંખ ઝટ ન ઊઘડે. માટે, પહેલાં ઘરના જ બગીચામાં કે આપણે નજર રાખી શકીએ તેવી જગ્યાએ પીંજરુ ખોલીએ, તો તેઓ ડર્યા વગર પોતાની રીતે ઊડતાં પણ શીખી શકે અને પછી મુક્ત વાતાવરણમાં તેઓ એમની આઝાદી માણી શકે.યામિની વ્યાસ