“આંખો બંધ કર. લે, તારી ગિફ્ટ.” દેવદત્તે અન્યાને કહ્યું. “દત્તુ, તને ગિફ્ટ લેતાં આવડી પણ ગઈ?” “શું થાય? તને સરપ્રાઈઝ ગમે છે એટલે માંડ ખરીદી શક્યો.” “એમાં શું છે?”“એમાં તને તું જ દેખાય એવું…”અન્યાને થયું, ‘મારે તો તને જોવો છે.’“શું વિચારમાં પડી ગઈ? તારે જે જોવું હોય તે દેખાય.” અન્યા ખુશ થઈ અને ગિફ્ટનું રેપર ખોલવા લાગી. રેપર ખોલતાં ખોલતાં મનમાં થયું, ‘આ તો વળી શું ઊંચકી લાવ્યો હશે?” ખોલીને જોયું તો એક કલાત્મક અરીસો હતો. લંબગોળ મજાનો અરીસો. પિત્તળની કારીગરીથી એની કિનાર સજાવી હતી. એને આકર્ષક હેન્ડલ પણ હતું જેથી હાથમાં પણ પકડી શકાય અને દીવાલ પર પણ લટકાવી શકાય. અન્યા જોઈને ખુશ થઈ. તેણે સેલ્ફી લેતી હોય તેમ અરીસો હાથમાં ઊંચો કરીને બંનેની સામે ધર્યો. એમાં અન્યા અને દેવદત્ત બંનેના ચહેરા દેખાયા. તે ખૂબ ખુશ થઈ ને ક્યાંક ખોવાઈ ગઈ. દેવદત્તે હલાવી. “ચાલ, હું જાઉં. મને માફ કરજે, લગ્નમાં હાજર નહીં રહી શકું તે માટે.” દેવદત્ત તેનો ખૂબ સારો મિત્ર. બંનેના પરિવારો પણ એકબીજાને ઓળખે. બધા ઈચ્છતા હતા કે અન્યા અને દેવદતનાં લગ્ન થાય. દેવદત્તે પણ કહ્યું હતું કે, “જો હું પરણું તો તને જ પરણું,પણ મારે તો લગ્ન જ નથી કરવા. લશ્કરમાં જઈશ અને ભારતમાની સેવા કરીશ.” અન્યાએ ફરી અરીસામાં જોયું. તેણે દેવદત્તને સમ આપ્યા હતા તે યાદ આવ્યું. “કોઈ લશ્કરમાં હોય તો પણ પરણે તો ખરાને? હું ક્યાં તારી સાથે આવવાની જીદ કરું છું? હું તારી રાહ જોઈશ તું આવે નહીં ત્યાં સુધી.”“ના મારે કોઈને દુઃખી નથી કરવા. મેં નક્કી કર્યું છે કે, મારે લગ્ન જ નથી કરવા.” અન્યાથી આ જવાબ નહીં સહેવાતા આંસુભરી આંખે દોડી ગઈ. દેવદત્ત અન્યાનાં લગ્નમાં હાજર ન રહી શક્યો પરંતુ તેણે દિલથી શુભેચ્છા મોકલી હતી. નમ્ર અને અન્યા ધામધૂમથી પરણ્યાં અને મજાની જિંદગી શરૂ કરી. નાનકડા ફલેટમાં બંને જણા રહેવાં ગયાં અને ઘરની સજાવટ કરી. પેલો નયનરમ્ય અરીસો દેવદત્તે જાતે જ બેડરૂમમાં સજાવ્યો. એ હાથમાં પકડીને ઉતારી શકાય એવો હતો, પરંતુ લટકાવેલો રાખ્યો તેથી બે હાથ ખુલ્લા રહે અને માથું પણ ઓળી શકાય. અન્યા રોજ એમાં જોવાનું ચૂકતી નહીં. જ્યારે પણ નવરાશ મળે ત્યારે જોઈ લેતી. એ જોતી ત્યારે પાછળ તેને દેવદત્ત પણ હસતો દેખાતો.આમ તો મોટું ડ્રેસિંગ ટેબલ હતું પરંતુ આંખના મેકઅપ માટે તે આ અરીસામાં જોતી. નમ્ર ઘણીવાર કહેતો પણ ખરો કે, “સાડી પહેરી રહી છે તો આ લાંબા અરીસાનો ઉપયોગ કરને!”અન્યા કહેતી, “તું જોઈ લે એટલે બસ! અરીસો તારી આંખમાં છે.”પણ ખરેખર અરીસો અન્યાની આંખમાં હતો. ઘણી વખત તે અરીસામાં જોતી હોય અને પાછળથી નમ્ર આવી ચડે તો તે ગભરાઈ જતી, કારણ કે તેને અરીસામાં દેવદત્ત દેખાતો હોય. નમ્ર અને અન્યાનો સંસાર ખૂબ સરસ ચાલતો હતો. તેઓ એકબીજાની, એકબીજાના મિત્રોની ને પોતાનાં ભૂતકાળની વાતો કરીને ખૂબ હસતાં. અન્યાને એક પ્રકારનો રંજ રહેતો કે, તે દેવદત્તને ભૂલી શકી ન હતી. હવે તે એકલી હોય ત્યારે અરીસામાં જોઈને દેવદત્તને ફરિયાદ કરવાનું શરૂ કર્યું કે, ‘તું હવે મારી યાદોમાંથી જા. મારાં મન-હૃદય-આંખોમાંથી પણ જા’ પણ એમ કંઈ થોડું જવાય છે? દેવદત્ત હંમેશા સમાયેલો જ રહેતો. દેવદત્ત સાથે વિતાવેલા પ્રસંગો તેને યાદ આવતા અને તે યાદોમાં ખોવાઈ જતી.એકવાર બંને આંબાના મોરવા ચોરવા ગયાં હતાં. હોળીના દિવસે બંનેએ બધા પર રંગ ભરેલી ડોલો ઢોળી હતી.ઘણીવાર સોસાયટીના ઘરોના બારણાં બહારથી બંધ કરી દેતા.કેટલાય તોફાનો, કેટલીય ધમાલ કરતાં ને બહાર ચોકલેટ્સ મૂકી દેતા.બધે બન્ને સાથે જ હોય. ત્યારે જ અન્યાએ વિચારી લીધું હતું કે તેનો પતિ તો દત્તુ જ હશે. હવે અન્યાને થતું કે, કદાચ હું નમ્રને અન્યાય કરી રહી છું. ગમે તે રીતે દત્તુને ભૂલવો પડશે. મારે કંઈક કરવું જોઈએ. તેણે અરીસા પર એક સુંદર કપડું લઈ સરસ મજાનો પરદો કરી દીધો. નમ્રએ પૂછ્યું કે, “આ શું કર્યું છે.?“બા કહે છે કે બેડરૂમમાં અરીસો હોય તો ઉપર પરદો કરી દેવો.”“તો આ નાના અરીસા પર જ કેમ? મોટા પર પણ કરી દે.”“હા, એ પણ કરીશ.”અન્યાના જન્મદિવસ પર નમ્ર સરસ મજાની ગિફ્ટ લઈ આવ્યો. અન્યાના હાથમાં ગિફ્ટ પકડાવીને હરખભેર તેને બેડરૂમમાં ખેંચી ગયો. નમ્રએ વ્હાલથી તેને પોતાની તરફ ખેંચી. અન્યાના બંને હાથ પકડી ઊંચા કરીને નાચવા લાગ્યો. અચાનક તેનો હાથ અરીસા પર લાગ્યો અને અરીસો નીચે પડ્યો. અન્યા ચીસ પાડી ઊઠી. જાણે તેને થયું કે પોતાનું હૃદય તૂટી રહ્યું છે! નમ્રે તરત સોરી કહ્યું, “અરે એમાં રડે છે શું? આપણે એમાં આવો જ અરીસાનો કાચ ફરી નંખાવી દઈશું.” અન્યાએ વાંકાં વળીને અરીસાના ટુકડા ભેગા કર્યા.નમ્ર પણ મદદ કરવા વાંકો વળ્યો “જો અનુ ટુકડાઓમાં ઘણી બધી અન્યા અને નમ્ર દેખાય છે! સારું થયું ને તૂટ્યો.” અન્યા એમાં દેવદત્તને શોધે એ પહેલાં એક કાચ તેને સહેજ વાગ્યો અને લોહી પણ નીકળ્યું. તે આંગળી પર હાથ ફેરવીને નમ્રએ વહાલથી પટ્ટી બાંધી આપી. અન્યાએ વિચાર્યું કે હવે અરીસો નથી લગાવવો. નમ્રએ ઓફિસ જતી વખતે કહ્યું કે, “મને પેલો અરીસો આપ. હું આવતી વખતે એમાં કાચ નંખાવતો આવીશ.” અન્યાએ કહ્યું, “ના, કંઈ જ વાંધો નહીં. હવે એ અરીસો જવા દો. નવો અરીસો લાવીએ. કમુએ કહ્યું છે કે,ભાભી આ તો ભંગારમાં જશે. એની ફ્રેમ પિત્તળની છે તો સારા પૈસા આવશે એટલે મેં કમુને આપી દીધો છે.”નમ્ર ઓફિસે ચાલ્યો ગયો અને અન્યા એકલી પડી. હૃદયમાં ઘણા બધા સવાલજવાબ ચાલતા હતા, પરંતુ સહસા એને કંઇક યાદ આવ્યું ને તેણે ઝડપથી મોબાઈલ ઊંચક્યો. કમુને ફોન કર્યો, “કમુ, પેલો તૂટેલા અરીસો ભંગારમાં વેચતી નહીં.”યામિની વ્યાસ
<
નીરવ રવે 